boczna ściana wyrobiska w kopalni. Hasło. Określenie hasła. ocios. boczna ściana wyrobiska w kopalni. ocios. boczna ściana wyrobiska górniczego. Lista słów najlepiej pasujących do określenia "boczna ściana w kopalni":BURTAOCIOSSTOKSKRZYDŁOSKARPADRASKAALKIERZZRĄBPRZODEKUROBEKFLANKAZRĘBTAMAWNĘKARĘBACZSTROPBURTBASZTAOSKARDKLATKA nego wyrobiska między przegrodą a ociosem przeciwległym do ściany nie było mniejsze niż 4 m2, a odległość między przegrodą a tym ociosem, mierzona w środku wysokości wyrobiska, nie była mniejsza niż 1,5 m. Przy doborze pomocniczych urządzeń wentylacyjnych uwzględ-nia się prognozę wydzielania metanu ze zrobów ściany w rejonie
Zasady założenia kopalni Spis treści Zasady założenia kopalni I. Warunki geologiczne i ekonomiczne warunkujące powstanie kopalni. II. Sposoby udostępnienia złoża. 1. Udostępnienie sztolnią. 2. Udostępnienie szybami pochyłymi lub upadowymi. 3. Udostępnienie szybami pionowymi. III. Wyrobiska udostępniające złoże. 1. Charakterystyka i podział wyrobisk górniczych. 2. Wyrobiska udostępniające a. Pionowe wyrobiska udostępniające b. Pochyle wyrobiska udostępniające c. Poziome wyrobiska udostępniające 3. Wyrobiska przygotowawcze 4. Wyrobiska wybierkowe IV. Wyznaczanie granic obszaru górniczego. 1. Granice obszaru górniczego 2. Lokalizacja zakładu górniczego. V. Modele przestrzenne kopalń węgla kamiennego. VI. Podstawowe obiekty i urządzenia powierzchniowe VII. Pytania kontrolne: VIII. Bibliografia: geologiczne i ekonomiczne warunkujące powstanie kopalni. Ogólne zasady udostępniania złoża Udostępnianie złoża kopaliny użytecznej oznacza całokształt robót przedsięwzięć, mających na celu połączenie złoża z powierzchnią ziemi i umożliwienie przygotowania go do eksploatacji górniczej. Wykonywane jest według szczegółowo opracowanych projektów technicznych, wchodzących w skład dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowy nowej kopalni lub rekonstrukcji kopalni istniejącej. Zależnie od głębokości zalegania złoża rozróżnia się: — kopalnie naziemne (odkrywkowe), których złoże zalega wprost na powierzchni ziemi albo płytko pod jej powierzchnią; udostępnienie takich złóż polega na zdjęciu nadkładu przykrywającego złoże (odkryciu złoża przykrytego nadkładem); nowoczesne metody zdejmowania nadkładu zezwalają obecnie na prowadzenie eksploatacji sposobem odkrywkowym nawet do 300 m głębokości, — kopalnie podziemne (głębinowe), których złoża zalegają na większych głębokościach i dostęp do nich może być otwarty za pomocą wyrobisk udostępniających odpowiednio dobranych oraz wykonanych w górotworze zawartym w granicach obszaru górniczego. Złoża niektórych minerałów użytecznych, np. ropy naftowej, gazu ziemnego, soli, siarki, wód mineralnych, mogą być eksploatowane za pomocą odwiertów. Wszelkie zagadnienia związane z tego rodzaju eksploatacją górniczą wchodzą w zakres górnictwa odwiertowego. Na układ wyrobisk udostępniających mają wpływ następujące czynniki: — zasoby kopaliny użytecznej i czas eksploatacji złoża, — ukształtowanie powierzchni ziemi, kształt i tektonika złoża, — zagrożenia wodne, metanowe i inne, — skłonność do samozapalenia (węgla, rud, skał płonnych). Projekt udostępnienia złoża musi być oparty na wnikliwej analizie wymienionych czynników. Wyrobiska udostępniające powinny być tak zlokalizowane, aby: — udostępniały złoże w najdogodniejszym miejscu, — nie były narażone na zwiększone ciśnienie, zagrożenia wodne, gazowe i inne. Pod względem ekonomicznym i technicznym projekt powinien zapewniać: — udostępnienie możliwie największych zasobów o najlepszych parametrach jakościowych kosztem minimalnych nakładów finansowych, możliwość szybkiego wykonania wyrobisk udostępniających i uruchomienia produkcji, — możliwie najmniejsze koszty odstawy, przewozu, transportu materiałów, odwadniania, przewietrzania i innych czynności niezbędnych do normalnej eksploatacji złoża, — bezpieczną i bezawaryjną ciągłość produkcji. Udostępnienie złoża powinno być dokonane w miejscu łatwo dostępnym dla komunikacji (koleje, drogi, kanały), o możliwościach łatwego zaopatrzenia w wodę i energię. Położenie wylotów szybów lub sztolni powinno gwarantować bezpieczeństwo przed wdarciem się do nich wód powierzchniowych. Zgodnie z przepisami bezpieczeństwa każda kopalnia musi mieć, co najmniej dwa zdatne do użytku wyjścia z wyrobisk podziemnych na powierzchnię. Każde z tych wyjść powinno być dostępne ze wszystkich poziomów i oddziałów wydobywczych. Przepis ten zapewnia możliwość przewietrzania kopalni obiegowym prądem powietrza, gdyż jednym dojściem doprowadza się powietrze świeże, a drugim odprowadza się powietrze zużyte, jak również zapewnia możliwość wyjścia załogi na powierzchnię w przypadku awarii jednego dojścia. II. Sposoby udostępnienia złoża. Wyrobiskami udostępniającymi łączącymi podziemne złoże z powierzchnią ziemi mogą być: — sztolnie, — upadowe lub szyby pochyłe, — szyby pionowe. 1. Udostępnienie sztolnią. Stosuje się je w terenach górzystych przy stromym zaleganiu pokładów lub żył. Obecnie sposób ten używany jest bardzo rzadko, ale w dawnych czasach stosowany był powszechnie. Sztolnie drąży się od wylotu z małym wzniosem dla zapewnienia spływu wód i ułatwienia transportu. Wylot sztolni powinien być tak usytuowany, aby: — sztolnia udostępniała możliwie największe zasoby kopaliny użytecznej, — była możliwość łatwego zwałowania skały płonnej urobionej w czasie drążenia sztolni, — była zabezpieczona przed zalewem wodami powierzchniowymi. Długie sztolnie łączy się z powierzchnią szybikami zapewniającymi obiegowy przepływ powietrza, a zarazem stanowiącymi drogę ucieczkową dla załogi. 2. Udostępnienie szybami pochyłymi lub upadowymi. Stosuje się je wówczas, gdy pokład lub żyła wychodzi na powierzchnię lub gdy ich wychodnie są przykryte niezbyt grubym nadkładem. Zaletą tego sposobu udostępnienia jest uzyskanie kopaliny użytecznej od razu w czasie głębienia szybu lub upadowej. Wadami są duże koszty utrzymania i mała przepustowość przewozowa tych wyrobisk. 3. Udostępnienie szybami pionowymi. Najczęściej stosowanym sposobem udostępnienia głęboko zalegających złóż są szyby pionowe. W obszarach górniczych o bogatych zasobach złożonych z wielu pokładów systematyczna eksploatacja wymaga podziału złoża na poziomy wydobywcze i piętra. Podział złoża dokonany jest płaszczyznami poziomymi w ten sposób, aby zasoby kopaliny użytecznej na każdym poziomie były mniej więcej równe i wystarczały na okres 20 do 30 lat planowanego rocznego wydobycia. Poziomy z kolei dzieli się na piętra. W obrębie pięter przygotowuje się pola eksploatacyjne, w których lokalizuje się oddziały wydobywcze. Podział złoża na poziomy i piętra pokazano w uproszczeniu na rys. 1. Odległość pionowa między dwoma kolejnymi poziomami nazywa się pionową wysokością poziomu. W polskich kopalniach węgla wynosi ona od 40 do 200 m, najczęściej ok. 100 m. Podział złoża na poziomy i piętra określony jest w dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowy kopalni. Rys. 1. Podział złoża na poziomy i piętra Przestrzenny podział złoża w granicach obszaru górniczego na poziomy, piętra i pola eksploatacyjne, a również odpowiadający mu układ wyrobisk udostępniających wykonanych w kamieniu (szybów, szybików, przekopów) i wyrobisk przygotowawczych wykonanych w złożu (chodników, pochylń, upadowych) nosi nazwę modelu kopalni. III. Wyrobiska udostępniające złoże. 1. Charakterystyka i podział wyrobisk górniczych. Wyrobiskami górniczymi nazywa się puste przestrzenie powstałe w kopalinie użytecznej lub w skale płonnej w wyniku prowadzenia robót górniczych. W kopalniach węgla wyrobiska górnicze mogą znajdować się: — w węglu i wtedy noszą nazwę wyrobisk węglowych, — w kamieniu (skale płonnej) i wtedy nazywają się wyrobiskami kamiennymi — częściowo w węglu, a częściowo w kamieniu i wtedy nazywa się je węglowo-kamiennymi. W zależności od tego, czy znajdują się na powierzchni ziemi czy pod powierzchnią, wyrobiska górnicze dzielą się na: — odkryte (odkrywki), — podziemne. Wyrobiska podziemne mają kształty zbliżone do brył geometrycznych — sześcianów, prostopadłościanów, graniastosłupów, walców lub ich połączeń — a ich przekroje poprzeczne stanowią najczęściej prostokąty, kwadraty, trapezy, koła, elipsy lub ich odcinki i połączenia. W kształcie większości wyrobisk górniczych można wyróżnić powierzchnie boczne, czyli ociosy, powierzchnię górną, zwaną stropem i dolną zwaną spągiem. Powierzchnia wyrobiska, która wskutek urabiania przesuwa się w głąb calizny stanowi czoło wyrobiska, a najbliższa przestrzeń wyrobiska przyległa do niego nazywa się przodkiem. Znajdujące się w strukturze kopalni wyrobiska górnicze można podzielić ze względu na ich przeznaczenie oraz ze względu na ich kształt i wymiary. Ze względu na przeznaczenie wyrobiska dzieli się na: - poszukiwawczo-rozpoznawcze, omówione w poprzednim rozdziale; - udostępniające, otwierające dostęp do złoża i umożliwiające jego górniczą eksploatację; w kopalniach podziemnych będą to wyrobiska łączące złoże z powierzchnią ziemi (szyby, szybiki, sztolnie, przecznice), wyrobiska udostępniające wykonuje się prawie wyłącznie w skałach płonnych, a złoże tylko przecinają; wyrobiska udostępniające użytkowane są przez długi czas; - przygotowawcze, przysposabiające złoże do najbardziej korzystnego sposobu wybierania; np. w systemie ścianowym podłużnym będą to chodnik podścianowy i nadścianowy; wyrobiska przygotowawcze mają charakter krótkotrwały i ich użytkowanie ogranicza się do czasu wybrania określonego pola eksploatacyjnego; - wybierkowe, w których dokonuje się wybierania kopaliny użytecznej, i które po jej wybraniu ulegają likwidacji. Wyrobiska przygotowawcze i wybierkowe noszą wspólną nazwę wyrobisk eksploatacyjnych. Wykonuje się je głównie w kopalinie użytecznej. Pod względem kształtu i wymiarów górnicze wyrobiska podziemne dzielą się na: - wyrobiska korytarzowe, cechujące się nieznacznym przekrojem poprzecznym w stosunku do ich długości (szybiki, sztolnie, przecznice oraz chodniki); - wyrobiska komorowe, stanowiące obszerne wyrobiska górnicze cechujące się większymi wymiarami poprzecznymi niż wyrobiska korytarzowe. Za typowe komory uważa się wyrobiska o przekroju powyżej 20 m (podszybia, różne komory maszynowe, elektryczne, warsztaty dołowe itp.; - otwory wiertnicze; - wyrobiska wybierkowe, mające różne kształty zależne od grubości i nachylenia złoża (pokłady, żyły) oraz od stosowanego systemu wybierania. Zależnie od położenia w górotworze wyrobiska górnicze dzielą się na wyrobiska poziome, pionowe i pochyle, a w stosunku do rozciągłości pokładu na biegnące po rozciągłości, po wzniosie, po upadzie lub przekątnie, czyli diagonalnie. 2. Wyrobiska udostępniające a. Pionowe wyrobiska udostępniające Do pionowych wyrobisk udostępniających należą szyby, szybiki, dukle, studnie i nadsięwłomy. Szyby. Stanowią one najczęściej stosowane połączenie podziemne go złoża z powierzchnią. Szybem nazywa się wyrobisko korytarzowe o nachyleniu większym od 450, głębokości większej od 200 m i przekroju poprzecznym większym od 15 m2 łączące złoże z powierzchnią. Szyby mogą być pionowe lub pochyłe. Ze względu na koszty utrzymania i eksploatacji w górnictwie polskim stosowane są prawie wyłącznie szyby pionowe Szyby w zależności od przeznaczenia mogą być: - wydobywcze, przeznaczone do wyciągania kopaliny skały płonnej na powierzchnię, - zjazdowe, przeznaczone i przystosowane do zjazdu i wyjazdu ludzi, - materiałowe, przeznaczone do opuszczania materiałów, - drzewne, mające specjalne urządzenia do opuszczania drewna, - podsadzkowe, z zainstalowanym rurociągiem do opuszczanie podsadzki hydraulicznej, - oraz inne, zależnie od pełnionego zadania. Pod względem wentylacyjnym szyby dzielą się na: - wdechowe - wydechowe. W praktyce szyby mają kilka przeznaczeń np. szyby wydobywczo-zjazdowe, materiałowo-podsadzkowe itp. Szyby mogą mieć przekrój poprzeczny kołowy, eliptyczny lub prostokątny. Szybiki. Szybikiem pionowym nazywa się pionowe wyrobisko korytarzowe głębokości mniejszej od 200 m, o przekroju poprzecznym mniejszym od 14 m2 mające wlot na powierzchni i prowadzące w głąb ziemi. W kopalniach węgla stosuje się często szybiki ślepe, o przekrojach kołowych lub prostokątnych, do różnych celów komunikacyjnych, najczęściej do opuszczania urobku z piętra na poziom, wyciągania materiałów, przejścia dla ludzi na poziom (drabinami) oraz do celów wentylacyjnych Dukla. Jest to niegłęboki (do 30 m) szybik o małym przekroju poprzecznym, wykonany w skałach twardych bez obudowy. Studnia. Jest to pionowe wyrobisko podziemne głębokości do kilkudziesięciu metrów, mające ujście na powierzchni ziemi i przeznaczone do wydobywania kopalin ciekłych (wody, solanek, ropy naftowej). b. Pochyle wyrobiska udostępniające Stanowią je szyby pochyłe lub upadowe drążone z powierzchni. Szyby pochyłe lub upadowe stosowane są wówczas, gdy pokład lub żyła wychodzi na powierzchnię ziemi lub gdy ich wychodnie przykryte są niezbyt grubym nadkładem. Obecnie istnieje tendencja poprowadzenia odstawy urobku z wyrobisk eksploatacyjnych przenośnikami taśmowymi bezpośrednio do zakładu przeróbczego z wykorzystaniem upadowych. W ten sposób likwiduje się „wąskie gardło”, jakim jest szyb wydobywczy. c. Poziome wyrobiska udostępniające Do poziomych wyrobisk udostępniających należą: - sztolnie, - przecznice i przekopy, - podszybia. Wyrobiska te drążone są przeważnie z niewielkim nachyleniem w kierunku przewozu urobku dla ułatwienia pracy lokomotyw i odpływu wody odprowadzanej ściekami do odwadniania głównego kopalni lub na powierzchnię (w sztolniach). Przecznice i przekopy. Złoże powinno być wybierane od najwyżej położonych jego części. Dzieli się je płaszczyznami poziomymi na poziomy, które udostępnia się z szybu wyrobiskami korytarzowymi zwanymi przecznicami i przekopami. Przecznicą nazywa się poziome wyrobisko korytarzowe udostępniające, wydrążone w skałach płonnych od szybu poprzecznie (prostopadle) do linii rozciągłości złoża. Przekop jest to poziome wyrobisko korytarzowe udostępniające, wydrążone w skałach płonnych od przecznicy - równolegle do rozciągłości pokładów. Rozróżniamy przekopy i przecznice kierunkowe oraz polowe. W pierwszej kolejności prowadzimy wyrobiska kierunkowe, a od nich w rejonie złoża wyrobiska polowe. I tak np.: przecznica kierunkowa prowadzi od podszybia w kierunku złoża, a przekop kierunkowy biegnie od przecznicy kierunkowej w celu udostępnienia złoża przecznicami polowymi. Podszybie, szyb z przecznicą połączony jest za pośrednictwem podszybia to jest zespołu wyrobisk znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie szybu na danym poziomie. Stanowią je: wlot do szybu, komora przyszybowa i inne wyrobiska usługowe dla danego poziomu takie jak komory pomp, zajezdnie lokomotyw, składy materiałów wybuchowych, komory przeciwpożarowe, sanitarne, magazyny, warsztaty itp. 3. Wyrobiska przygotowawcze Udostępniony pokład (lub inne złoże) przygotowuje się do wybierania dzieląc go na pola wybierania. Podziału tego dokonuje się za pomocą wyrobisk korytarzowych zwanych przygotowawczymi, które w czasie wybierania pola będą służyć do odstawy urobku, dostawy materiałów, ruchu ludzi, doprowadzenia powietrza, energii, podsadzki itd. Do wyrobisk przygotowawczych należą chodniki, pochylnie, dowierzchnie, upadowe, przecinki itp. Chodniki są to górnicze wyrobiska korytarzowe prowadzone poziomo lub prawie poziomo (do 50 nachylenia), niemające bezpośredniego wyjścia na powierzchnię ziemi. Drążone są w złożu i w zależności od przeznaczenia mogą być podstawowe, podścianowe, nadścianowe itp. Dowierzchnią jest każde pochyłe wyrobisko korytarzowe łączące dwa lub więcej punktów znajdujących się na różnych poziomach, wydrążone mniej więcej równolegle do linii nachylenia pokładu. Dowierzchnię dostosowaną do transportu w niej urobku nazywa się: — pochylnią, jeżeli urobek opuszczany jest z góry w dół, — upadową, jeżeli urobek jest wyciągany z dołu do góry. Rys. 2. Przykład wyrobisk przygotowawczych w pokładzie węglowym. Ze względu na przeznaczenie rozróżnia się chodniki i pochylnie: — przewozowe, którymi przewozi się urobek, — transportowe do transportu materiałów, — dojazdowe dla przejścia ludzi, — wodne do odprowadzenia wody, — podsadzkowe do doprowadzenia podsadzki itp. 4. Wyrobiska wybierkowe Wyrobiska, w których dokonuje się wybierania kopaliny użytecznej, noszą nazwę wyrobisk wybierkowych. Po wybraniu kopaliny wyrobiska te ulegają likwidacji. W wyrobiskach wybierkowych zasadniczymi czynnościami wybierania są urabianie złoża oraz ładowanie i odstawa urobku. Do wyrobisk wybierkowych należą: zabierki, komory, ubierki i ściany. IV. Wyznaczanie granic obszaru górniczego. 1. Granice obszaru górniczego Jednostką gospodarczą eksploatującą złoże jest kopalnia. Kopalnia eksploatuje złoże w ściśle określonej partii nazywanej obszarem górniczym. Granicami obszaru górniczego są linie na powierzchni ziemi i przechodzące przez nie płaszczyzny pionowe. O wyborze granic obszaru górniczego decydują następujące podstawowe czynniki: - granice naturalne, którymi mogą być duże uskoki, zaburzenia, wymycia utworów karbońskich itp., - granice czynnych już kopalń, przy czym należy uwzględniać możliwości rozwojowe, kopalń istniejących jak i projektowanych, - granice znacznych zmian zasobności złoża, - jednorodność złoża pod względem geologiczno-górniczym, jak np. te same typy węgla, jednakowe grupy stratygraficzne itp. Przy projektowaniu nowych obszarów górniczych dąży się do tworzenia dużych jednostek produkcyjnych, w miarę możności osiągających wielkość wydobycia od 10 do 25 tys. ton/dobę. 2. Lokalizacja zakładu górniczego. Lokalizacja zakładu górniczego polega na wyznaczaniu miejsca usytuowania wszystkich jego obiektów i urządzeń na powierzchni niezbędnych dla prowadzenia procesu produkcyjnego. Właściwa lokalizacja zapewnia funkcjonalność przyjętego przestrzennego układu obiektów i wpływa w znacznym stopniu na: czas budowy kopalni, pewność ruchu zakładu, efektywny czas pracy załogi, koszty transportu, efektywność systemu wentylacyjnego i bezpieczeństwo pracy. Na lokalizację szybów i obiektów na powierzchni wpływają warunki terenowe powierzchni, rodzaj warstw podłoża i warunki górnicze. Warunki terenowe dla założenia zabudowań i urządzeń na powierzchni kopalni wymagają, aby zapewnić najmniejszy ruch mas ziemnych w toku budowy, umożliwiać odprowadzenie ścieków, przeprowadzać najmniej wyburzeń i zapewnić możliwość doprowadzenia bocznicy kolejowej. Rodzaj warstw podłoża powinien zapewniać możliwość budowy zakładu przeróbki węgla, maszyn wyciągowych, nadszybi itp., Warunki górnicze powinny zapewniać: — uzyskanie minimum transportu dołowego — uzyskanie najkrótszych dróg udostępniających złoże, — minimum zasobów uwięzionych w filarze ochronnym zakładu głównego, a w szczególności głównych podszybi i objazdów. V. Modele przestrzenne kopalń węgla kamiennego. Przestrzenny podział złoża w granicach obszaru górniczego na poziomy, piętra i pola eksploatacyjne, a również odpowiadający mu układ wyrobisk udostępniających wykonanych w kamieniu (szybów, szybików, przekopów) i wyrobisk przygotowawczych wykonanych w złożu (chodników, pochylń, upadowych) nosi nazwę modelu kopalni. Czynnikami decydującymi o jego strukturze są: — kształt obszaru górniczego, — naturalne warunki zalegania - złoża (zasobność złoża, liczba i rozmieszczenie wzajemne pokładów, nachylenie pokładów, tektonika itp.), — zagrożenia naturalne. W polskim górnictwie węglowym stosowane są modele: — węglowy (złożowy, przecznicowy), — kamienny (geometryczny), — kamienno-węglowy (mieszany). Model węglowy złożony jest z szybów i przecznic wydrążonych od szybów w kierunku prostopadłym do rozciągłości pokładów ( Zakres robót kamiennych jest tu minimalny. Model ten stosuje się najczęściej w obszarach górniczych o kształcie wydłużonym po linii nachylenia. Rys. 3. Model węglowy Model kamienny złożony jest z szybów, przecznic i przekopów kierunkowych wydrążonych w skałach płonnych równolegle do rozciągłości pokładów. Z przekopów tych udostępnia się pola eksploatacyjne za pomocą przecznic polowych lub przecznic polowych i szybików. Rys. 4. Model kamienny VI. Podstawowe obiekty i urządzenia powierzchniowe Zadanie domowe. Narysuj rozmieszczenie obiektów na powierzchni kopalni. VII. Pytania kontrolne: 1. Wymień sposoby udostępnienia złoża. 2. Jak dzielimy wyrobiska ze względu na przeznaczenie? 3. Scharakteryzuj wyrobiska poszukiwawczo-rozpoznawcze. 4. Scharakteryzuj wyrobiska udostępniające. 5. Scharakteryzuj wyrobiska przygotowawcze. 6. Scharakteryzuj wyrobiska wybierkowe. 7. Jak dzielimy wyrobiska ze względu na kształt i wymiary? 8. Wymień pionowe wyrobiska udostępniające. 9. Wymień poziome wyrobiska udostępniające. 10. Co nazywamy przekopem? 11. Co nazywamy przecznicą? 12. Wymień i opisz czynniki, które wpływają na granicę obszaru górniczego? 13. Jaka jest różnica między chodnikiem a pochylnią? 14. Jakie warunki wpływają na lokalizację zakładu górniczego? 15. Co nazywamy modelem kopalni? 16. Jakie wyrobiska należy wydrążyć, aby móc przystąpić do eksploatacji węgla w GOW? Zebrał i opracował: Czesław Zając -Bielewicz. T, Prus B., Górnictwo, Wydawnictwo Śląsk 1984 r. - Chudek M., Wilczyński S., Żyliński R., Podstawy górnictwa, Wydawnictwo Śląsk 1977 r. - Poradnik górnika, Wydawnictwo Śląsk 1972 r. - Bielewicz. T, Prus B., Honysz J. Górnictwo, Wydawnictwo Śląsk 1993 r. - Korman J. Górnictwo Wydawnictwo Śląsk 1972 r.
Górnik, który został ciężko ranny w sobotnim wypadku w kopalni Piast w Bieruniu (Śląskie), zmarł po południu, po przewiezieniu do szpitala – poinformował PAP dyspozytor Wyższego

W kopalniach węgla kamiennego, technologia prowadzenia eksploatacji pokładów systemem ścianowym obejmuje następujące, zasadnicze fazy: zabudowę (zbrojenie) urządzeniami wyrobiska ścianowego (dowierzchni), prowadzenie eksploatacji (ruch) ściany i wybudowę (wyzbrajanie, likwidacja) urządzeń z wyrobiska ścianowego. 1. Wprowadzenie Prace te prowadzone są w warunkach różnego natężenia współwystępujących zagrożeń naturalnych, w tym szczególnie zagrożenia wybuchem metanu i zagrożenia pożarowego. Czas trwania poszczególnych faz jest także różny, np. czas zabudowa ściany może trwać do ok. jednego miesiąca, podobnie jak wybudowa ściany, a czas eksploatacji zależny jest od wybiegu i postępu ściany. Oczywiście, stan natężenia zagrożenia metanowego i pożarowego dla poszczególnych faz jest różny. Zazwyczaj, w fazie zabudowy nie występuje duże natężenie zagrożeń metanowego i pożarowego, a w fazie eksploatacji może następować ich wzrost, a tym samym wzrost zagrożenia wybuchowego. Natomiast w fazie wybudowy ściany może występować zagrożenie metanowe i wzrastające zagrożenie powstania pożaru endogenicznego, co w konsekwencji prowadzi do powstania zagrożenia wybuchem metanu. W poszczególnych fazach wyrobisko ścianowe może być przewietrzane przy zastosowaniu różnych systemów wentylacji o zmiennych w czasie wydatkach strumienia powietrza przepływającego przez ścianę [3]. Niekiedy bieg ściany zostaje zakończony wcześniej niż planowano, ze względu na warunki geologiczno-górnicze, zagrożenie metanowe lub zagrożenie pożarowe, np. wystąpienie pożaru. W związku z tym likwidacja ściany może być prowadzona w warunkach różnego natężenia zagrożenia wybuchem metanu. Szczególnie niebezpieczne natężenie może występować po otwarciu pola pożarowego i podjęciu prac związanych z ponownym uruchomieniem eksploatacji lub z likwidacją ściany. W górnictwie technologia robót w fazie eksploatacji jest zazwyczaj uporządkowana i składa się z kolejnych, cyklicznie następujących czynności, np: urabianie kombajnem, zrabowanie i przesunięcie sekcji obudowy oraz podparcie stropu, przesunięcie przenośnika ścianowego. W fazach zabudowy i likwidacji ściany prace prowadzone są natomiast indywidualnymi technologiami dostosowanymi do danych warunków. W takich przypadkach może się zdarzyć, że niektóre procedury, jak np.: sposób wentylacji, transportu, opanowania zagrożenia zawałowego, metanowego i pożarowego, są niedostatecznie dostosowane do zagrożeń występujących w danym czasie. Polskie i światowe górnictwo doświadczyło katastrofalnych zdarzeń, które wystąpiły w czasie likwidacji ścian, jak np. wybuch metanu w czasie likwidacji ściany w KWK "Halemba" - w roku 2006, gdzie zginęło 23 górników. W związku z tym artykuł ten powinien być przyczynkiem do dyskusji nad opracowaniem bezpiecznych technologii zabudowy i likwidacji wyrobisk ścianowych w przypadkach współwystępowania zagrożeń, zwłaszcza zagrożenia wybuchem metanu. Przedstawiono w nim doświadczenia praktyczne uzyskane w 1998 r., kiedy kanał czynnej ściany D-10 w pokładzie 404 w KWK "Zofiówka" został zatłoczony mieszaniną wodno- popiołową w okolicznościach zagrożenia pożarowego, a następnie podsadzkę wypłukały zastępy ratownicze i obudowa wraz kombajnem została odzyskana. 2. Sposoby likwidacji ścian W kopalniach węgla kamiennego prowadzących eksploatacje węgla systemem ścianowym, w celu zabezpieczenia przestrzeni roboczej wyrobiska ścianowego stosuje się zazwyczaj obudowy zmechanizowane różnego typu, między innymi obudowy typu osłonowego. Ważnym etapem technologicznym w stosowaniu tych obudów jest zbrojenie wyrobiska ścianowego obudową zmechanizowaną oraz jej likwidowanie po zakończeniu eksploatacji w tym wyrobisku. Zastosowanie odpowiednich technologii na etapie likwidacji ścian zależne jest przede wszystkim od lokalnych warunków geologiczno-górniczych, stosowanych środków technicznych, układów transportowych i doświadczenia załóg górniczych. Przyjęta technologia likwidacji ścian powinna zapewniać prawidłową ich wentylację i wyeliminowanie możliwości powstania zagrożenia metanowego i pożarowego, a w konsekwencji także zagrożenia wybuchem metanu [1]. Technologie wykonania kanału wyjazdowego dla sekcji obudowy zmechanizowanej Wykonanie kanału za pomocą materiału wybuchowego W celu stworzenia dodatkowej przestrzeni, w której można by swobodnie manipulować poszczególnymi zestawami obudowy zmechanizowanej dokonuje się przybierki ociosu na głębokość około 2,5 m. Przybierkę tę dotychczas wykonywano za pomocą materiałów wybuchowych, po zlikwidowaniu w ścianie kombajnu. W tym celu, w ścianie najpierw drążono wnęki, z których następnie prowadzono przybierkę ociosu na całej długości ściany, przy czym urobek ładowano ręcznie na przenośnik ścianowy. W tak uzyskanej przestrzeni strop zabezpieczano obudową tymczasową, złożoną ze stropnic metalowych, utrzymywanych wysięgnikowo przez stropnice zestawów obudowy zmechanizowanej. Taki sposób przygotowania wyrobiska ścianowego do likwidacji obudowy zmechanizowanej był pracochłonny, a przy tym niedostatecznie bezpieczny, ponieważ wysięgnikowo zamocowane stropnice nie gwarantują odpowiedniego zabezpieczenia przestrzeni roboczej, zwłaszcza w warunkach wzmożonego ciśnienia górotworu, jakie zwykle towarzyszy likwidacji wyrobiska ścianowego. Wykonanie kanału za pomocą kombajnu Istota tego sposobu polega na tym, że po zakończeniu eksploatacji ściany najpierw, pod stropem pokładu, wykonuje się otwory wielkośrednicowe o długości od 2 do 3 m, rozmieszczone w odstępach od 0,3 do 1 m, a najkorzystniej co 0,75 m. Następnie, do każdego otworu wsuwa się jeden koniec stropnicy wyprofilowanej ze stali. Drugi koniec stropnicy układa się natomiast na płytowej stropnicy zestawu obudowy. Poszczególne fazy wykonywania kanału wyjazdowego pokazano na rysunkach 1, 2 i 3. Po dokonaniu tych czynności wykonuje się dodatkowo 2 do 3 skrawów kombajnem, po czym demontuje się kombajn wraz z przenośnikiem ścianowym. Na koniec zaś, oba końce każdej stropnicy podbudowuje się stojakami metalowymi ciernymi lub hydraulicznymi. W tak przygotowanym wyrobisku ścianowym można już bezpiecznie manipulować zestawami obudowy zmechanizowanej, celem jej wytransportowania i całkowitego zlikwidowania wyrobiska. Zaletą takiego sposobu jest fakt, że większość prac przygotowawczych wykonuje się w sposób zmechanizowany, przy zapewnieniu maksymalnego bezpieczeństwa. Przewietrzanie kanału likwidowanej ściany Przewietrzanie likwidowanych ścian można prowadzić prądami przepływowymi lub lutniociągami (rys. 4). Po zakończeniu eksploatacji ściany rozpoczyna się kolejny etap robót górniczych, polegający na jej likwidacji. W jego ramach następuje wytransportowanie wyposażenia ściany - w pierwszej kolejności kombajnu i przenośnika, a następnie sekcji obudowy zmechanizowanej. Wyrabowane sekcje obudowy zmechanizowanej powinny być zastępowane przez obudowę tymczasową, wzmacnianą kasztami (rys. 5), która umożliwia utrzymanie przekroju kanału likwidowanej ściany. Pozwala prowadzić jego wentylację przepływowym prądem powietrza o wydatku gwarantującym rozrzedzenie metanu i innych gazów do poziomu zawartości dopuszczalnych przepisami górniczymi. Przedstawiony sposób utrzymywania kanału likwidowanej ściany umożliwia odpowiednią regulację natężenia wydatku strumienia powietrza przewietrzającego likwidowaną ścianę, a także ogranicza, w sposób istotny, migrację powietrza przez zroby ścianowe, która może być przyczyną powstania zagrożenia metanowego i pożarowego oraz zagrożenia wybuchem metanu. Niestety, obudowa likwidowanego kanału nieraz nie posiada dostatecznej podporności, zwłaszcza w warunkach wzrostu ciśnienia górotworu, co może prowadzić do ograniczenia możliwości odpowiedniego przewietrzania prądami przepływowymi kanału ściany. W takim przypadku, likwidacja ściany następuje z wykorzystaniem wentylacji przez zroby, co jest dopuszczane przez przepisy górnicze (por. § 205 ust. 2 [2]). Niekiedy technologie likwidacji ścian przewidują stopniowe, samoistne rabowanie (np. likwidacja ściany z sekcją asekuracyjną) i dopuszczają ich przewietrzanie przez zroby. Z punktu widzenia bezpieczeństwa i wentylacji ściany w fazie jej likwidacji bardzo niekorzystną sytuacją jest wystąpienie częściowej lub całkowitej utraty drożności kanału likwidowanej ściany. W takich przypadkach kanał ten nieraz próbuje się przewietrzać za pomocą instalacji lutniociągowych, które mogą nie dostarczać odpowiedniego wydatku powietrza, a ponadto są narażone na uszkodzenia, gdyż zlokalizowane są wzdłuż tras transportu sekcji obudowy zmechanizowanej. Sytuacje utraty możliwości przewietrzania kanałów likwidowanych ścian prądami przepływowymi prowadzą do powstawania w nich zagrożeń: metanowego, pożarowego i wybuchowego. W przypadkach wzrostu zagrożenia prowadzone są prace zmierzające do ograniczenia migracji powietrza przez zroby, znajdujące się poza kanałem likwidowanej ściany. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zagrożeń nieraz stosuje się uszczelnianie przestrzeni zrobowej przyległej do obudowy zmechanizowanej, za pomocą różnego rodzaju materiałów, np. pianek typu Mariflex (rys. 6 i 7) [5]. Ograniczenie przepływu powietrza przez zroby ścian uzyskuje się najczęściej w wyniku izolacji zrobów przez: - izolację ociosu od strony zrobów przy użyciu środków pianotwórczych narzucanych na ocios wyrobiska, o grubości do 0,l m; do najczęściej stosowanych środków należy zaliczyć pianki chemiczne typu: krylamina, izopiana, igloneige, Mariflex, carbofoam; - izolację zrobów za pomocą pasa podsadzkowego, wykonanego ze spoiw i pianek mineralnych typu: durafon, pianocem, aqualight, ekopiana, tekblend, teksil lub utex [6]; - stosowanie szczelnych korków izolacyjnych na połączeniu nieczynnych pól eksploatacyjnych i czynnych dróg wentylacyjnych (tekblend, pianocem, auqualight). 3. Bezpieczne sposoby likwidacji ścian w warunkach zagrożenia wybuchowego Zroby ścian eksploatowanych z zawałem stropu mają strukturę porowatą, a w polach metanowych są one zbiornikiem gazów, w tym głównie mieszanin metanowopowietrznych, w których zawartość metanu jest zmienna w przestrzeni i w czasie. W likwidowanej ścianie można wyróżnić przestrzenie: 1) I - łącząca się z przestrzenią kanału likwidacyjnego ściany, w której mieszanina metanowo-powietrzna jest niewybuchowa ze względu na nadmiar tlenu, 2) II - występującą głębiej w zawale za przestrzenią I, w której mieszanina metanowo-powietrzna jest wybuchowa, 3) III - występującą jeszcze głębiej w zawale za przestrzenią II, w której mieszanina metanowo-powietrzna jest niewybuchowa ze względu na nadmiar metanu. Wielkości i granice poszczególnych przestrzeni są trudne to jednoznacznego wyznaczenia - zazwyczaj określa się je intuicyjnie, a ich przybliżone wielkości można wyznaczać za pomocą metod modelowania [2]. Skład gazów zrobowych decyduje o możliwości powstania pożaru endogenicznego i zagrożenia wybuchem metanu. Głównym czynnikiem determinującym powstawanie stanu zagrożenia metanowego jest wielkość stężenia tlenu w zrobach, którą w pewnym zakresie można regulować przez podawanie gazów inertnych - głównie azotu i dwutlenku węgla. Oddziaływanie gazami inertnymi na skład gazów zrobowych jest jednak często ograniczone, ze względu na wielkość przestrzeni zrobowych i ucieczkę gazów poprzez nieszczelności do kanału likwidacyjnego. Zagrożenie wybuchem metanu w likwidowanej ścianie rośnie w przypadku wystąpienia w zrobach procesu samozagrzewania, którego miejsce, jak i dokładne parametry, takie jak wielkość ogniska i temperatura, są trudne do jednoznacznego określenia. Podstawowymi znanymi parametrami procesu samozagrzewania węgla są wielkości strumieni poszczególnych gazów pożarowych i ich zawartości w powietrzu. Są ustalone metody oznaczania stanu rozwoju procesu samozagrzewania węgla w zrobach, ale ich wielkości mogą być obarczone błędami, np. wynikającymi z niedoskonałości technik pomiarowych. Istotnym czynnikiem decydującym o rozwoju pożarów endogenicznych jest czas inkubacji węgla, który jest zazwyczaj znany z lokalnych obserwacji. Ściana powinna więc zostać zlikwidowana w czasie od niego krótszym (rys. 8). Jak widać z przedstawionej analizy, możliwość wystąpienia wybuchu w czasie likwidacji zależy od wielu czynników, których wielkości przy ich zmienności przestrzenno- czasowej trudno jest określić jednoznacznie. W związku z tym, w przypadku wystąpienia skojarzonego zagrożenia metanowego i pożarowego w zrobach likwidowanych ścian należy liczyć się z względnie dużym prawdopodobieństwem wybuchu metanu. Doświadczenia praktyczne dowodzą, że jedyną bezpieczną technologią umożliwiającą likwidację ścian jest technologia prowadząca do podsadzenia zrobów i kanału mieszaninami, których podstawowym materiałem jest pył dymnicowy (odpad z elektrowni), a następnie ponowne odzyskanie lub wykonanie kanału likwidacyjnego, umożliwiającego wytransportowanie obudowy zmechanizowanej (rys. 9). Podsadzenie kanału likwidacyjnego pyłami dymnicowymi Znany jest sposób likwidacji zagrożeń pożarowych i gazowych w wyrobiskach górniczych polegający na hydraulicznym podsadzaniu zagrożonego wyrobiska mieszaniną zawierającą, najkorzystniej, 1 część objętościową pyłu dymnicowego na 5 części wody. Mieszanina podsadzkowa może być podawana do zrobów i kanału ściany bezpośrednio za pomocą rurociągów lub poprzez otwory podsadzkowe. W przypadku istnienia zagrożenia wybuchowego w okresie podsadzania, rejon ściany może być zamknięty tamami przeciwwybuchowymi (rys. 8-12) [5]. Po całkowitym wypełnieniu określonej przestrzeni zrobów i kanału ścianowego oraz wystąpieniu stanu gazowego, świadczącego o braku zagrożenia wybuchowego, należy przystąpić do prac związanych z udostępnieniem dostępu do kanału likwidacyjnego, aby umożliwić wytransportowanie odzyskanych elementów wyposażenia ściany, w tym sekcji obudowy zmechanizowanej. Można to uzyskać w wyniku: 1) hydrourabiania (uwadniania) pyłu nagromadzonego w kanale likwidacyjnym, a następnie wytransportowania pyłu, za pomocą instalacji zbudowanej z rurociągów i pomp, poza rejon kanału likwidacyjnego, 2) wykonania nowego kanału likwidacyjnego, przyległego do kanału podsadzonego. Nowy kanał likwidacyjny może być wykonany znanymi metodami, jak np. kombajnem chodnikowym, wprowadzonym do wykonania wyrobiska technologicznego, lub robotami strzałowymi. Oczyszczanie elementów wyposażenia można przeprowadzić za pomocą hydrourabiania lub przez ręczne usuwanie podsadzki. Wentylacja kanału ściany w fazie odzyskiwania W fazie udrażniania kanału ścianowego za pomocą technologii hydrourabiania, a także w fazie wytransportowania elementów wyposażenia kanał likwidacyjny zazwyczaj jest przewietrzany z wykorzystaniem instalacji lutniociągowej (rys. 15) [2]. W przypadku odzyskania kanału ściany, w zależności od warunków lokalnych, możliwe jest przewietrzanie lutniociągiem likwidowanego kanału ściany. W przypadku wykonania nowego kanału generalnie należy doprowadzić do takiego stanu, aby uzyskać wentylację prądami przepływowymi (rys. 16) [ 2]. Instalacje do podsadzania zrobów Od prawie 30 lat, w kopalniach węgla kamiennego są stosowane instalacje do hydraulicznego podsadzania przestrzeni zrobów poeksploatacyjnych odpadami, w tym szczególnie pyłami, ujętymi z gazów spalinowych z elektrowni (tzw. pyłami dymnicowymi), i odpadami poflotacyjnymi z zakładów przeróbki mechanicznej węgla. Skład mieszanin pyłowo-wodnych jest różny, zazwyczaj zależny od możliwości technologicznych instalacji podsadzkowych. Pyły w wyrobiskach górniczych ulegają związaniu, tworząc materiał wypełniający i scalający gruzowisko pozawałowe. Wypełnienie pyłami przyczynia się do poprawienia szczelności zrobów, co skutecznie ogranicza zagrożenie metanowe i zagrożenie pożarowe, a tym samym zagrożenie wybuchem metanu. Materiał podsadzkowy podawany hydrauliczne do zrobów i kanału likwidowanej ściany powoduje szczelne, przeciwwybuchowe odizolowanie tego kanału od przestrzeni zrobów. Po usunięciu pyłu z kanału likwidowanej ściany możliwe jest bezpieczne prowadzenie prac związanych z wytransportowaniem wyposażenia ściany. Technologia ta stosowana była w wielu kopalniach, jak np. "Borynia" i "Zofiówka", i potwierdziła, że poniesione dodatkowe nakłady, związane z podsadzeniem i odzyskaniem kanału likwidowanej ściany, są zrekompensowane w pełni przez zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa przed wybuchem metanu i możliwość prowadzenia szybkiej likwidacji ściany [4, 5]. 4. Stwierdzenia i wnioski 1. W kopalniach węgla kamiennego, w fazie likwidacji ścian często następuje wzrost zagrożenia metanowego i pożarowego, co doprowadza do powstania zagrożenia wybuchem metanu. 2. Podejmowane środki prewencyjne, jak np. uszczelnianie materiałami chemicznymi (piankami) gruzowiska zawału na linii obudowy zmechanizowanej, regulacja rozpływu powietrza, itp., nie zapewniają pełnego bezpieczeństwa przed wybuchem metanu. 3. Podobnie, nawet stosowanie gazów inertnych (NO, CO2) nie zapewnia pełnego bezpieczeństwa, gdyż np. zaburzenia w wentylacji ściany mogą przyczynić się do zmiany zawartości gazów w zrobach i powstania mieszanin wybuchowych. 4. Jedynym sposobem bezpiecznej likwidacji ściany w warunkach zagrożenia wybuchem metanu jest zastosowanie technologii polegających na podsadzeniu pyłami dymnicowymi zrobów i kanału likwidowanej ściany, a następnie odzyskaniu kanału likwidacyjnego z pomocą hydrourabiania lub przez wykonanie nowego kanału likwidacyjnego, stycznego do kanału podsadzonego. Literatura 1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz. U. Nr 94, poz. 841, z późn. zm.). 2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr 139, poz. 1169, z późn. zm.). 3. Roszczynialski W., Nawrat S., Szlązak J., Tomczyk .: Bezpieczna kopalnia: prawo, zagrożenia, zarządzanie. Oficyna Wydawn. TEXT, Kraków 1999. 4. Mat. z posiedzeń Zespołu Ekspertów przy JSW KWK "Morcinek", Kaczyce 1999 [niepubl.]. 5. Plucik E.: Ochrona środowiska - Kariera popiołu. Biuletyn Górniczy nr 11-12, 2000. 6. Homa D., Janiczek S., Majchrzak R., Piątkiewicz Z.: Spoiwa anhydrytowe oraz urządzenia do ich transportu pneumatycznego systemu "POLKO" w górnictwie podziemnym. Wyd. Ossolineum, Wrocław 1986. 7. Homa D., Madaj M., Kluczniok B., Ziętek T.: Zastosowanie anhydrytowego pasa podsadzkowego do ochrony chodnika przyścianowego i uszczelniania zrobów ścian. Przegląd Górniczy nr 9, 1984.

Otwórz drzwi do Niezawodności i Innowacyjności w Twoim Domu Rekuperacja ciepła w domu: technologia dla zrównoważonego życia Efektywność rur PCV w wentylacji – jak zapewnić optymalny przepływ powietrza?
Hasła do definicji: boczna ściana wyrobiska w kopalni na 5 liter pierwsza OHasłoOkreślenie hasłaociosboczna ściana wyrobiska w kopalniociosboczna ściana wyrobiska górniczego Krzyżówka zagadka literowa polegająca na wpisywaniu odgadywanych haseł w rubryki krzyżujące się ze sobą Krzyżówki mogą różnić się od siebie wielkością, stopniem trudności, wiekiem odbiorcy. Wyszukiwarka odpowiedzi do krzyżówek, podając hasło lub/i określenie. Więcej na stronie pomocy dla krzyżówkowicza dokumentację fotograficzną kopalni – zarówno w jej podziemnej, jak i naziemnej części. Na ich podstawie można stwierdzić, że wyrobiska solne odznaczają się wyraźną specyfiką i Hasła do krzyżówek pasujące do opisu: BOK WYROBISKA GÓRNICZEGO Poniżej znaj­duje się li­sta wszys­tkich zna­lezio­nych ha­seł krzy­żów­ko­wych pa­su­ją­cych do szu­ka­nego przez Cie­bie opisu. bok wyrobiska górniczego (na 5 lit.) Sprawdź również inne opisy ha­sła: OCIOS boczna ściana w kopalni lub wyrobisku, powstała poprzez ociosanie elementów skalnych (na 5 lit.) boczna ściana wyrobiska górniczego (na 5 lit.) zrąb; boczna ściana wyrobiska górniczego (na 5 lit.) Zobacz też inne ha­sła do krzy­żó­wek po­do­bne kon­teks­to­wo do szu­ka­ne­go przez Cie­bie opisu: "BOK WYROBISKA GÓRNICZEGO". Zna­leź­liśmy ich w su­mie: 73 KIFOSKOLIOZA, SKOK W BOK, PODSTAWA, PRZECIWPROSTOKĄTNA, KOMINEK, KOŁYSKA, PRZYPROSTOKĄTNA, OBUDOWA, OBRYWAK, SPODEK, STROP, OPINKA, WYWROTKA, GRZBIET, OBLUZ, IPOH, STEMPEL, PAS, TYBINKA, ZAPALACZ, SUDBURY, WYWROTKA, UCINKA, OTAVI, RAMONESKA, BLOK, KUKS, SPĄG, OKNO KROSNOWE, BOK, SKIBA, GRZBIET KSIĄŻKI, KANT, BURTA, CIOS, EKSPRES, BOK, WYPAD, BOK, STROP, STOS, SURIGAO, SPOKANE, OCIOS, CALGARY, ŚCIANKA, KLUCZKA, PRZEBITKA, OCIOS, BAK, SZCZYT, BACZEK, ZAWAŁ, ŚCIANA, DUKLA CHODNIKOWA, BOK, BOK, KROK ŁYŻWOWY, TRÓJKĄT EULEROWSKI, DWURURKA, OCIOS, STANOWISKO DOKUMENTACYJNE, USKOK, ŻÓŁWIE BOKOSZYJNE, DUBELTÓWKA, OCIOS, PULASKI, TERCJA, WRĘBNIK, ODSKOK, STRĄGA, AKSJOMAT PASCHA, GRODŹ. nie pasuje? Szukaj po haśle Poniżej wpisz odga­dnię­te już li­te­ry - w miej­sce bra­ku­ją­cych li­ter, wpisz myśl­nik lub pod­kreśl­nik (czyli - lub _ ). Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nych przez Cie­bie li­ter. Im wię­cej li­ter po­dasz, tym do­kła­dniej­sze bę­dzie wy­szu­ki­wa­nie. Je­że­li w dłu­gim wy­ra­zie po­dasz ma­łą ilość od­ga­dnię­tych li­ter, mo­żesz otrzy­mać ogro­mnie du­żą ilość pa­su­ją­cych wy­ni­ków! się nie zgadza? Szukaj dalej Poniżej wpisz opis po­da­ny w krzy­żów­ce dla ha­sła, któ­re­go nie mo­żesz od­gad­nąć. Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nego przez Cie­bie opi­su. Postaraj się przepisać opis dokładnie tak jak w krzyżówce! Hasło do krzyżówek - podsumowanie Najlepiej pasującym hasłem do krzyżówki dla opisu: bok wyrobiska górniczego, jest: Hasło krzyżówkowe do opisu: BOK WYROBISKA GÓRNICZEGO to: HasłoOpis hasła w krzyżówce OCIOS, bok wyrobiska górniczego (na 5 lit.) Definicje krzyżówkowe OCIOS bok wyrobiska górniczego (na 5 lit.). Oprócz BOK WYROBISKA GÓRNICZEGO inni sprawdzali również: stan w południowo-zachodnich Indiach na Wybrzeżu Malabarskim , w kaplicy pogrzebowej lub kościele: podwyższenie, na którym ustawia się trumnę ze zwłokami , gwiazdozbiór nieba południowego , zmiany występujące u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów , po nich mkną pociągi , ironicznie o skłonności do wywyższania się i eksponowania zwłaszcza dóbr materialnych , twierdzenie Erika Fredholma z zakresu analizy funkcjonalnej dotyczące operatorów zwartych na przestrzeni Hilberta; odgrywa ono szczególną rolę przy badaniu istnienia i jednoznaczności rozwiązań pewnych równań całkowych , miasto lat dziecinnych Jezusa , dokument, w którym ubezpieczyciel potwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia , SKRZYPŁOCZ; denny stawonóg morski , Midori, b. łyżwiarka , ciepłe okrycie z kapturem wykonanie wyrobiska ★★★★★ mariola1958: BAGRY: zbiornik wodny powstały w wyniku zatopienia wyrobiska żwirowni ★★★★ irbisp: FILAR: podpora stropu ★★★ KASZT: podpora stropu w kopalni ★★★★★ OCIOS: boczna ściana wyrobiska górn. ★★★ OCZEP: w drewnianych konstrukcjach budowlanych: pozioma belka, na której
W 61. rocznicę tragicznego pożaru w kopalni Makoszowy w Zabrzu upamiętniono ofiary tej katastrofy, w której 28 sierpnia 1958 r. zginęło 72 górników. W środę pod upamiętniającym obeliskiem złożono kwiaty i zapalono znicze. Była to jedna z największych tragedii w postawionym przed 11 laty obelisku widnieją nazwiska ofiar katastrofy. W środowej uroczystości przed pomnikiem uczestniczyli przedstawiciele zabrzańskiego samorządu z prezydent miasta Małgorzatą Mańką-Szulik, a także szefowie kopalni i Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK), do której obecnie należy likwidowany zakład. "W skromnej uroczystości wzięło udział także kilkoro członków rodzin dawnej załogi kopalni" - powiedział PAP rzecznik SRK Wojciech Jaros. Obecny był prezes spółki Janusz Gałkowski oraz dwaj wiceprezesi SRK, a także wójt Gierałtowic Leszek Żogała. "Była to jedna z największych katastrof w powojennym polskim górnictwie. Warto przypomnieć, że przyczyniła się ona do zmiany przepisów związanych z bezpieczeństwem w kopalniach, zakazano stosowania otwartego ognia pod ziemią, zaczęto wprowadzać aparaty ucieczkowe o dłuższym czasie działania oraz udoskonalono zasady prowadzenia akcji ratowniczych. Doprecyzowano także zasady zatrudniania pracowników na stanowiskach spawaczy" - powiedział rzecznik spółki restrukturyzacyjnej. Do tragedii w Makoszowach doszło 28 sierpnia 1958 r. Pożar wybuchł 300 m pod ziemią, na nocnej zmianie, podczas cięcia palnikiem acetylenowym żelaznej stropnicy wystającej z ociosu (bocznej ściany wyrobiska). Dym pożarowy przedostał się w rejon, gdzie było ok. 90 górników. Kilka miesięcy wcześniej całą załogę wyposażono w tzw. aparaty ucieczkowe, których wydolność obliczono na 20 minut. Dla wielu górników poruszających się w gęsto zadymionych wyrobiskach ten czas okazał się jednak niewystarczający. Spowici dymem z obu stron mieli przed sobą 650-metrowy odcinek wyrobiska. W tym chodniku, spośród ok. 90 górników, śmiertelnemu zaczadzeniu uległo 42. W całej katastrofie, spośród 337 zagrożonych górników, 72 zginęło, a 87 poważnie zatruło się gazami. Wśród ofiar byli pracownicy w wieku od 18 do 64 lat. Katastrofa w kopalni Makoszowy była drugą pod względem liczby ofiar w powojennej historii polskiego górnictwa. Tragiczniejszy w skutkach był tylko pożar w nieistniejącej już kopalni Barbara-Wyzwolenie w Chorzowie 21 marca 1954 r., w którym zginęło - według różnych źródeł - od 94 do ponad 100 osób. Kopalnia Makoszowy, po 110 latach działalności, w maju 2015 r. została przekazana do Spółki Restrukturyzacji Kopalń, a w końcu 2016 r. zakończyła wydobycie. Trwa likwidacja tego zakładu, która zakończy się najwcześniej w 2021 r. Ustawiony przed wejściem do kopalni Makoszowy pomnik, upamiętniający ofiary katastrofy, zaprojektowała 11 lat temu ówczesna uczennica miejscowego liceum sztuk plastycznych Oliwia Dybioch. Głaz, na którym umieszczono tablicę z nazwiskami zmarłych, otaczają trzy łuki obudowy podziemnego chodnika przypominające zarys wnętrza świątyni. Wokół niego z postumentu wyłaniają się stalowe płomienie. Kopalnia Makoszowy powstała na bazie szybów zbudowanych w latach 1900-06 na potrzeby sąsiedniej kopalni Bielszowice. Jako osobny zakład zaczęła działać w połowie lat 20. ub. wieku. Była to wówczas kopalnia "graniczna", ponieważ po podziale Górnego Śląska w wyniku plebiscytu i trzeciego powstania śląskiego w 1921 r. jej zabudowania znalazły się na terenie Niemiec. Główne wejście do ówczesnej cechowni do września 1939 r. pełniło - dla pracowników przychodzących z polskiej strony - rolę przejścia granicznego między Polską a Niemcami.(PAP) autor: Marek Błoński mab/ pat/
boczna przyczepa motocykla ★★★ NAWA: boczna w kościele ★★ RUFA: część kadłuba statku ★★ ZĘZA: najniższa część wnętrza kadłuba statku ★★★ BURTA: bok kadłuba statku ★★★ GAŁĄŹ: boczna linia rodu ★★★ KONAR: gruba, boczna gałąź ★★★ OCIOS: boczna ściana wyrobiska górn. ★★★ SKROŃ
Hasła do krzyżówek pasujące do opisu: BOCZNA ŚCIANA WYROBISKA GÓRNICZEGO Poniżej znaj­duje się li­sta wszys­tkich zna­lezio­nych ha­seł krzy­żów­ko­wych pa­su­ją­cych do szu­ka­nego przez Cie­bie opisu. boczna ściana wyrobiska górniczego (na 5 lit.) Sprawdź również inne opisy ha­sła: OCIOS boczna ściana w kopalni lub wyrobisku, powstała poprzez ociosanie elementów skalnych (na 5 lit.) zrąb; boczna ściana wyrobiska górniczego (na 5 lit.) bok wyrobiska górniczego (na 5 lit.) Zobacz też inne ha­sła do krzy­żó­wek po­do­bne kon­teks­to­wo do szu­ka­ne­go przez Cie­bie opisu: "BOCZNA ŚCIANA WYROBISKA GÓRNICZEGO". Zna­leź­liśmy ich w su­mie: 132 PLANTAGENECI, SPODEK, BURTA, ŚCIANKA WSPINACZKOWA, ŚCIANA, ŚCIANA, BOKÓWKA, WRĘBNIK, OBRYWAK, OCIOS, ŚCIANA, ŚCIANA SZCZYTOWA, PRZEBITKA, ŚCIANA, ULICA, MORENA BOCZNA, PALISADA, DOLINA WISZĄCA, MORENA BOCZNA, GRODŹ, DOLINA PODWIESZONA, ŚCIANA WSPINACZKOWA, MURZYSKO, ŁĄCZNICA KOLEJOWA, ŚCIANA KURTYNOWA, MUR, SPOKANE, OBLUZ, ŚCIANA, SKARPA, ŚCIANA, SZPONDER, BRUZDA BOCZNA, DOLINA ZAWIESZONA, CALGARY, DUKLA CHODNIKOWA, SPÓŁGŁOSKA BOCZNA, OSZAST, KONSTRUKCJA WIEŃCOWA, ŚCIANA OGNIOWA, ZAWAŁ, GAŁĄŹ SKÓRNA, WOZÓWKA, PŁASZCZ, ŚCIANA, OBLADER, BARK, OGNIOMUR, OCIOS, NUCELLUS, BOKÓWKA, HORYZONT, NAWA BOCZNA, OBUDOWA, ŚCIANA, STEMPEL, STROP, ODRZYNEK, ŚCIANA FUNDAMENTOWA, ŚCIANKA, ROMBOŚCIAN, ŚCIANA DZIAŁOWA, NAWA, BLASTODERMA, GAŁĄŹ, PAS, STOS, URWISKO, CZOŁÓWKA, UCINKA, ŚCIANA, ŚCIANA, OBJAZD, BURT, BLOK, KONSTRUKCJA WIEŃCOWA, ŚCIANA, KOSZ, STANOWISKO DOKUMENTACYJNE, CLERESTORIUM, FRONT, LICO, ŚCIANA SZKIELETOWA, EROZJA RZECZNA, SPORODERMA, KONSTRUKCJA ZRĘBOWA, LINIA BOCZNA, KONSTRUKCJA ZRĘBOWA, ŚCIANA, SZCZELINA BOCZNA, LANCASTEROWIE, ŚCIANA WSPINACZKOWA, NAWA, SZTUCZNA ŚCIANA WSPINACZKOWA, SKRZYDŁO, ELEWACJA, NAWA, SKRZYDŁO, SUDBURY, ŚCIANA TĘCZOWA, WSPINALNIA, OPINKA, ŚCIANA, OCIOS, ŚCIANA WSCHODNIA, DEKA, SKARPA, BULDER, ROMBOEDR, SZCZYT, SPĄG, ZAPALACZ, USKOK, PULASKI, ŚCIANA PRZEWIESZONA, OŚRODEK, ELEWACJA KURTYNOWA, OWOCNIA, FRONT, PODSTAWA, SURIGAO, STROP, EROZJA BOCZNA, BURTA, SIODZI, BOCZEK, OPOŁEK, PRZEKŁADNIA BOCZNA, OTAVI, IPOH, ŚCIANA, OCIOS. nie pasuje? Szukaj po haśle Poniżej wpisz odga­dnię­te już li­te­ry - w miej­sce bra­ku­ją­cych li­ter, wpisz myśl­nik lub pod­kreśl­nik (czyli - lub _ ). Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nych przez Cie­bie li­ter. Im wię­cej li­ter po­dasz, tym do­kła­dniej­sze bę­dzie wy­szu­ki­wa­nie. Je­że­li w dłu­gim wy­ra­zie po­dasz ma­łą ilość od­ga­dnię­tych li­ter, mo­żesz otrzy­mać ogro­mnie du­żą ilość pa­su­ją­cych wy­ni­ków! się nie zgadza? Szukaj dalej Poniżej wpisz opis po­da­ny w krzy­żów­ce dla ha­sła, któ­re­go nie mo­żesz od­gad­nąć. Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nego przez Cie­bie opi­su. Postaraj się przepisać opis dokładnie tak jak w krzyżówce! Hasło do krzyżówek - podsumowanie Najlepiej pasującym hasłem do krzyżówki dla opisu: boczna ściana wyrobiska górniczego, jest: Hasło krzyżówkowe do opisu: BOCZNA ŚCIANA WYROBISKA GÓRNICZEGO to: HasłoOpis hasła w krzyżówce OCIOS, boczna ściana wyrobiska górniczego (na 5 lit.) Definicje krzyżówkowe OCIOS boczna ściana wyrobiska górniczego (na 5 lit.). Oprócz BOCZNA ŚCIANA WYROBISKA GÓRNICZEGO inni sprawdzali również: inaczej archaiczność, dawność, nienowoczesność , maszyna robocza dostarczająca gaz lub parę o podwyższonym ciśnieniu , kraj w Ameryce Północnej , proces polegający na pozyskiwaniu części zamiennych z uszkodzonych używanych maszyn, często stosowany w celu naprawy starych nie produkowanych już urządzeń lub utylizacji rozbitych samochodów lub samolotów , rodzaj listy, spisu, wyciągu z dokumentów , chata mieszkalna górali kaukaskich zbudowana z kamienia, drewna lub gliny , wychodźstwo - ogół emigrantów, osób wyjeżdżających ze swojego kraju za granicę z powodu niekorzystnej sytuacji politycznej, gospodarczej itd , zmierzwione (czasem umyślnie) włosy, potargana czupryna , angielski filozof i estetyk (1696-1782); zwolennik emocjonalizmu w estetyce i idei wrodzonych w filozofii , barczatka napójka, Euthrix potatoria - niepospolity motyl nocny z rodziny barczatkowatych; gatunek rozmieszczony w całej Europie od Półwyspu Iberyjskiego po Ural; w Polsce gatunek występuje na całym obszarze kraju , osoba, która w procesie cywilnym wnosi pozew , por o rozmiarze od 2 do 50 nm (według IUPAC) Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła rekultywację i zagospodarowanie b. wyrobiska Piaseczno po kopalni siarki w woj. świętokrzyskim. W opublikowanym w środę raporcie zaznaczone, że choć wydano ok. 48 mln zł, nie można korzystać z pokopalnianych terenów. Zdaniem NIK to efekt sporów kompetencyjnych i błędnych decyzji.

Jak poinformował dyspozytor Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach, mężczyzna zmarł po południu, po przewiezieniu do szpitala. Do wypadku w tzw. ruchu Piast należącej do Polskiej Grupy Górniczej kopalni Piast-Ziemowit. Górnik pracował w przodku przy obudowie wyrobiska, stał na pomoście Prawdopodobnie od ociosu (boczna ściana wyrobiska - red.) odspoiła się łata (bryła węgla czy skały - red.) i uderzyła w ten pomost. Pracownik tak nieszczęśliwie spadł z tego pomostu, że uderzył głową w gąsienicę kombajnu. Doznał obrażeń, został przewieziony do szpitala. Po południu spłynęła stamtąd wiadomość, że niestety umarł - tłumaczył dyspozytor cytowany przez miejscu zdrazenia pojawiła komisja z udziałem przedstawicieli nadzoru górniczego. Jej zadaniem będzie zbadanie okoliczności i przyczyny tego newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez

dno wyrobiska w kopalni ★★★ UPĘD: wykonanie wyrobiska ★★★★★ mariola1958: BAGRY: zbiornik wodny powstały w wyniku zatopienia wyrobiska żwirowni ★★★★ irbisp: OCIOS: boczna ściana wyrobiska górn. ★★★ OWIES: bok wyrobiska górniczego ★★★ STROP: górna część wyrobiska ★★★ WCIOS: wrąb w ścianie
UxLjMkL.
  • jo2468ncl8.pages.dev/71
  • jo2468ncl8.pages.dev/91
  • jo2468ncl8.pages.dev/12
  • jo2468ncl8.pages.dev/59
  • jo2468ncl8.pages.dev/28
  • jo2468ncl8.pages.dev/79
  • jo2468ncl8.pages.dev/79
  • jo2468ncl8.pages.dev/21

    • boczna ściana wyrobiska w kopalni